আপোন সুৰ
এইযে ৰচিলো গান সকলো মিছাই,
বীণাত আপোন সুৰ বাজি উঠা নাই
ৰচিলো কতনা শোক পুলকৰ কথা,
ঢালিলো চৰণে মোৰ প্ৰাণৰ দেৱতা |
বসন্তৰ সন্ধিয়াত পুষ্পিতা ধৰণী,
বননিত কলকন্ঠে বিহঙ্গৰ ধ্বনি,
শেৱালিৰ গন্ধে ভৰা শৰত পুৱাত
ফাগুনৰ জ্যোতিহীন পুৱঁতী নিশাত
হিয়াত উঠিল বাজি শতমুখী তান,
আনন্দ-বিষাদ গঁথা মিলনৰ গান |
তেওচোন কাৰ হন্তে হূদয় আতুৰ,
নেপাওঁ বিচাৰি ক’তো আপোনাৰ সুৰ |
আকাশৰ সপ্তঋষি সপ্ত দীপ লৈ
সন্ধ্যাৰ আৰতি ধৰে মন্দিৰত গই,
মই চাওঁ একেথিৰে এয়েনেকি মোৰ
নীৰলে কাণত বজা সঙ্গীতৰ সুৰ?
এয়েনেকি হেৰা মোৰ দেৱতা প্ৰাণৰ,
তোমাৰ চৰণ-সেৱা জীৱনৰ বৰ?
হূদয়ৰ মন্দিৰত সঙ্গীত-ৰচনা
তৰ্কহীন অকুটিল ভক্তিৰ থাপনা |
সুদূৰ প্ৰান্তত সৌ জলে একা-বেঁকা
স্বৰ্গ আৰু মৰতৰ মিলনৰ ৰেখা,
জোনাক নামিছে সুপ্ত জলধিৰ গাত,
শুনি এটি আৱেগৰ চুম্বনৰ মাত |
বুকুত জিলিকে চোৱাঁ তৰঙ্গৰ মালা,
সঘনে কঁপিছে কোন হূদয় উতলা,
ওপৰত তাৰকাৰ মিলন-সঙ্গীত,
জগতত পৰাণীৰ উত্ৰাৱল চিত,
হূদয়-তলিত জ্বলে অগ্নিময় কণা
সৃজনৰ প্ৰতি কোণে দুৰন্ত বাসনা |
কিম্বা হায়, অতীতৰ সুখ-সোঁৱৰণি
সেয়ে কি গানৰ মোৰ নীৰৱ ৰাগিণী?
পাতৰ আঁৰত ফুল আছিল লুকাই
প্ৰকৃতিৰ শান্তিময় হূদয় জুৰাই,
উথলিল আচম্বিতে জেউতি-মাধুৰী,
ব্ৰহ্মাণ্ডত কোনে তাৰ বিলালে বাতৰি?
শূন্যৰ ৰথত চৰি আহিলা কটকী,
প্ৰণয়ৰ নিকুঞ্জও উৰণীয়া পখী
দুদিনৰ লীলা-অন্তে কেনি গুচি যায়;
আজলী কুসুমপাহি নীৰৱে বিনায়!
প্ৰেমই মস্তক-মণি সাধনাৰ ধন,
জীৱন শোকৰ লীলা, অবিশ্ৰান্ত ৰণ,
মৰণৰ অনিৰ্ব্বাণ মহিমাৰ শিখা,
তাৰ মাজে পুলকৰ মায়া-মৰীচিকা |
কত ছঁয়া আহে আৰু কত ছঁয়া যায়
প্ৰেম কিন্তু ধ্ৰুব জ্যোতি আদি-অন্ত নাই |
প্ৰকৃতিৰ হাতে গঢ়া প্ৰণয়-কানন
এইযে ব্ৰহ্মাণ্ডখনি অপূৰ্ব্ব সৃজন,
তাৰে একোণত মই বান্ধিমনে ঘৰ
প্ৰেম-কাব্য-নিকুঞ্জৰ হৈ মালাকৰ?
আৰুযে কতনা আছে বিচিত্ৰ কাহিনী,
অসীমৰ মহামন্ত্ৰ বাজে ৰিণি-ৰিণি;
সমুখত গৰজিছে ভীষণ সাগৰ
জীৱন-তৰঙ্গ এটি অনন্ত-বুকুৰ,
ক’ৰবাৰ এধাফুটা সঙ্গীতৰ ধ্বনি,
কিম্বা পূৰ্ব্ব-জনমৰ মৃদু সোঁৱৰণি |
এইযে আতমামণি হিয়াৰ কোণত,
জনম মৰণ তাৰ কোন সীমান্তত?
সৌৰ জগতৰ ৰূপ বিস্ময়েৰে ভৰা,
ক’ত তাৰ যোগনীয়া জ্যোতিৰ নিজৰা?
বাজিছে অনন্ত কাল সৃজনৰ সুৰ
বিধাতাৰ মহাবাণী বিচিত্ৰ মধুৰ |
সুন্দৰ এখনি আৰু অন্তৰ-জগত
প্ৰতিদ্বন্দ্বী বাসনাৰ সংগ্ৰামৰ পট,
আদৰ্শৰ গ্ৰহ-কেন্দ্ৰ ঘূৰিছে নিতউ,
আজিৰ সিদ্ধান্ত কালি বিতণ্ডা আকউ |
কোন মই? তুমি ক’ৰ?- তৰ্ক চিৰদিন,
নিজৰ অস্তিত্ব, সিও সন্দেহত লীন |
এইযে ৰচিছে মায়া সৃজন প্ৰলয়,
ক’ত সেই আদি শক্তি ভূমানন্দময়?
ন্যায় বা মীমাংসা, সিও দিঠক-সপোন,
বেদান্তৰ সিদ্ধান্ততো অবিদ্যা মাথোন |
সাধ্য কি মানৱে পায় ৰহস্য জ্ঞান?
যিমান ভাবিবা শঙ্কা বাঢ়িব তিমান |
জীৱন সঙ্গীতময়, সৃষ্টি বিতোপন,
অমৃতৰ ৰহঘৰা, সুৱলা শাসন |
কৰিব ধাউতি,- ধৰা সৌন্দৰ্য্যৰ থল,
তাত যেন ফুলি উঠে প্ৰেম-শতদল |
প্ৰকৃতিত বাজে মহা উদ্দেশ্যৰ সুৰ,
তাৰ হন্তে হিয়া মোৰ উতলা আতুৰ |
বিশ্বৰ লগত যত ভাবৰ বন্ধন,
সেয়ে মোৰ জীৱনৰ ধৰ্ম্ম সনাতন |
সত্য সুন্দৰ যাৰ অনন্ত যৌৱন,
তাৰেই বুকুত মই পাতিম কানন |
হূদয়ৰ বাসনাৰ বসন্ত সমীৰ
বীণাৰ মৃদুল তস্ত্ৰ কৰিব অধীৰ |
কবিৰ পুলক-বাণী দেৱতাৰ বৰ,
আৱেগৰ বন্দী কবি নোহে নিয়মৰ |